Podstawowe dane statystyczne za 2014 r.

W 2014 r. wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury prowadziły 2011 spraw o przestępstwa i wykroczenia. Wśród nich były:

• sprawy karne o przestępstwa (osobowe i bezosobowe) – 1212,
• odmowy wszczęcia postępowania przygotowawczego – 381,
• sprawy o wykroczenia – 418.

Z a k o ń c z o n o  łącznie 1831 spraw, w tym: 1041 spraw o przestępstwa, wydano 381 postanowień o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego oraz zakończono 409 spraw o wykroczenia.

W zakończonych sprawach o przestępstwa – bez odmów (1041) – postanowienie
o przedstawieniu zarzutów wydano wobec 549 osób. Wśród nich odnotowano:

• 456 żołnierzy,
• 23 pracowników cywilnych wojska,
• 70 innych osób cywilnych.

Sprawy o przestępstwa przeciwko 270 osobom (49,2%) skierowano do sądu z aktem oskarżenia, a wobec kolejnych 54 osób (9,8%) postępowanie przygotowawcze zakończono złożeniem wniosku o warunkowe umorzenie.

Sposób zakończenia 1041 spraw o przestępstwa (bez odmów) przedstawiał się następująco:

• akt oskarżenia – 206 spraw (19,8% ogółu),
• wniosek o warunkowe umorzenie – 48 spraw (4,6%),
• umorzenie – 410 spraw (39,4%),
• przekazano – według właściwości – prokuraturze powszechnej lub innym cywilnym organom ścigania – 219 (21,0%),
• zawieszono postępowanie – 33 (3,2%),
• zakończono w inny sposób, niż wyszczególniono powyżej – 125 (12,0%).          

W 2014 r.  z a k o ń c z o n o  ponadto 409 p o s t ę p o w a ń  w  s p r a w a c h  o  w y k r o c z e n i a, których sprawcami były 152 osoby wojskowe.

Do rozpoznania przez sądy wojskowe skierowano 97 spraw o wykroczenia (23,7% ogółu spraw).

Kolejne 37 spraw (9,0%) przekazano – po przeprowadzeniu postępowań – właściwym dowódcom z wnioskiem o ukaranie sprawców wykroczeń w trybie ustawy z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz.U. Nr 190, poz. 1474).

W pozostałych 275 sprawach o wykroczenia (67,3%) postępowanie zakończono w inny sposób, w tym w 45 z nich nastąpiło przekazanie spraw – według właściwości – powszechnym organom ścigania w związku ze zmianą właściwości.

W 2014 r. osoby tymczasowo aresztowane (8) stanowiły 1,5% ogółu podejrzanych, wobec których zakończono postępowanie przygotowawcze (549).

Z kolei wobec 59 podejrzanych zastosowano inne środki zapobiegawcze, w tym między innymi:

• dozór przełożonego – 22 osoby,
• poręczenie majątkowe – 20,
• dozór Policji – 10,
• zawieszenie w czynnościach służbowych – 7 .

W stosunku do wskazanych powyżej 59 osób podejrzanych zastosowano łącznie 108 środków zapobiegawczych, gdyż dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania przygotowawczego zachodziła konieczność zastosowania więcej niż jednego środka wobec danej osoby.

W 2014 r. prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury wzięli udział w 1031 rozprawach i w 945 posiedzeniach przed sądami wojskowymi, w ciągu 1262 dni sesyjnych.

Niezależnie od powyższego prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej brali udział w 45 rozprawach i 29 posiedzeniach w Izbie Wojskowej Sądu Najwyższego, w ciągu 40 dni sesyjnych.

Łącznie więc prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury wzięli udział w 2050 rozprawach i posiedzeniach (1076 + 974), w ciągu 1302 dni sesyjnych (1262 + 40).

Postępowaniem sądowym przed sądami wojskowymi objętych było ogółem 500 osób, w tym o przestępstwa  – 392 i o wykroczenia – 108.

Skazano łącznie 381 osób (przestępstwa – 277 i wykroczenia – 104).

W 2014 r.  sądy nie odstępowały od wymierzenia kary.

Wobec 97 osób postępowanie karne umorzono w postępowaniu jurysdykcyjnym.

Uniewinniono  łącznie 22 osoby (przestępstwa – 19  i wykroczenia – 3),  przy czym w tym miejscu wskazać należy, że dane te dotyczą osób, wobec których sądy wydały w 2014 r. orzeczenia (data wyroku), także nieprawomocne. Prawomocnie uniewinniono 11 osób.

W okresie sprawozdawczym prokuratorzy wojskowi wnieśli 49 apelacji od wyroków sądów wojskowych wobec 74 osób. Zaskarżono zatem orzeczenia zapadłe względem 14,8% osób (w 2013 r. – 13,6%). Wskaźnik skuteczności wszystkich apelacji prokuratorskich w 2014 r. liczony w odniesieniu do liczby spraw, w których wniesiono ten środek odwoławczy, wyniósł 73,3%, zaś co do osób – 81,5%, i był nieco lepszy od wskaźnika z 2013 r., kiedy to wyniósł odpowiednio 77%  i 60%.

W 2014 r. Naczelny Prokurator Wojskowy wniósł do Sądu Najwyższego – Izby Wojskowej łącznie 6 kasacji wobec 9 osób. Sąd Najwyższy rozpoznał 5 kasacji. Wszystkie rozpoznane kasacje zostały uwzględnione. Ich skuteczność wyniosła więc 100%. Jedna kasacja nie została jeszcze rozpoznana.

Nadto w 2014 r. przeanalizowano 9 wniosków stron lub ich pełnomocników o wniesienie kasacji. Żaden z tych wniosków nie zainicjował postępowania kasacyjnego.

Prokuratorzy Wojskowych Prokuratur Okręgowych w Warszawie i w Poznaniu oraz Oddziału Postępowania Sądowego Naczelnej Prokuratury Wojskowej brali udział w 2014 r. w 31 postępowaniach związanych ze stosowaniem ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 1991 r. Nr 34, poz. 149), w przedmiocie unieważnienia wyroków historycznych i związanych z tym odszkodowań. Szesnaście (16) z wyżej wspomnianych spraw dotyczyło orzeczeń w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne represje karne, natomiast 15 postępowań związanych było z unieważnieniem orzeczeń historycznych wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W zakresie postępowania wykonawczego prokuratorzy wojskowi w 2014 r. wzięli udział w 527 (w 2013 r. – 704) różnego typu czynnościach tego postępowania.

W okresie sprawozdawczym wpłynęły 3 (w 2013 r. – 5) prośby o ułaskawienie. Naczelny Prokurator Wojskowy, na podstawie art. 565 § 1 k.p.k., przedstawił te prośby Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wraz z aktami i swoimi wnioskami. Prezydent Rzeczypospolitej rozpoznał do końca 2014 r. 2 prośby. Ustosunkował się do tych próśb tak jak wnosił o to Naczelny Prokurator Wojskowy, w dwóch przypadkach odmawiając prawa łaski. Pozostały wniosek nie został jeszcze rozpoznany.

W 2014 r. wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury, zgodnie ze swoim terytorialnym zakresem działania, utrzymywały – podobnie jak w poprzednich okresach sprawozdawczych – bieżący kontakt z dowódcami (szefami) obsługiwanych jednostek (instytucji) wojskowych w zakresie niezbędnym do realizacji ustawowych zadań w zakresie zapobiegania przestępczości i wykroczeniom w Siłach Zbrojnych RP oraz utrzymania na odpowiednim poziomie zasad dyscypliny i porządku wojskowego.

Realizowano również – w zakresie posiadanych kompetencji – postanowienia decyzji Nr 367/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 września 2010 r. w sprawie analiz i oceny dyscypliny wojskowej (Dz.Urz. MON z 2010 r. Nr 19, poz. 253) poprzez między innymi opracowanie szeregu tematycznych informacji statystycznych dla potrzeb kierownictwa wojska i dowódców obsługiwanych jednostek (instytucji) wojskowych. 

Naczelny Prokurator Wojskowy i podlegli mu prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury uczestniczyli w 2014 roku w ocenach stanu dyscypliny i porządku wojskowego na różnych szczeblach dowodzenia Sił Zbrojnych RP, gdzie omawiano między innymi kwestie związane z określonymi kategoriami przestępstw popełnianych w Wojsku Polskim.

Niezależnie od powyższego podnieść należy, iż w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego stacjonującego w Islamskiej Republice Afganistanu, w 2014 r. działał stały przedstawiciel prokuratury wojskowej, który z jednej strony utrzymywał kontakt z odpowiednimi przedstawicielami Islamskiej Republiki Afganistanu w zakresie przestrzegania prawa przez żołnierzy i inne osoby wchodzące w skład tego kontyngentu, z drugiej zaś strony prowadził czynności w zakresie postępowania przygotowawczego w sprawach przestępstw zaistniałych z udziałem żołnierzy wskazanego kontyngentu, którzy zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami kraju odpowiadają za swoje czyny na zasadach przewidzianych w przepisach obowiązujących w kraju.

W 2014 r. służbę w Polskim Kontyngencie Wojskowym w Islamskiej Republice Afganistanu pełniło dwóch prokuratorów wojskowych.

W 2014 r. prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej zaopiniowali 185 projektów aktów normatywnych, które wpłynęły od podmiotów zewnętrznych. Ponadto uczestniczyli w 10 konferencjach prawniczych i innych przedsięwzięciach dotyczących tematyki prawa. W Wydziale Prawnym Naczelnej Prokuratury Wojskowej, na potrzeby działalności wojskowych jednostek prokuratur organizacyjnych prokuratury wydano 13 opinii prawnych.

Wśród podejmowanych czynności pozaprocesowych w 2014 r. realizowana była – wzorem lat poprzednich – m.in. działalność kontrolna, w ramach której, wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury przeprowadzają – w obsługiwanych jednostkach wojskowych – zgodnie z postanowieniami art. 115 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 ze zm.) – tematyczne kontrole przestrzegania prawa, ukierunkowane głównie na zbadanie prawidłowości przestrzegania odpowiednich przepisów prawa, regulujących podstawowe dziedziny życia wojskowego przez wojskowe osoby funkcyjne oraz na ustalenie aktualnego stanu dyscypliny i porządku wojskowego, w poszczególnych jednostkach wojskowych, różnego szczebla podporządkowania. 

W ramach tej działalności zrealizowano miedzy innymi 117 czynności kontrolnych, w toku których stwierdzono pewne nieprawidłowości będące podstawą do sporządzenia 9 pisemnych wystąpień i 1 sprzeciwu prokuratorskiego, skierowanych następnie do właściwych dowódców wojskowych.

Niezależnie od prowadzonych działań realizowanych w ramach prokuratorskiej kontroli przestrzegania prawa, prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury, w 2014 r. m.in.: przeprowadzili 2276 spotkań z kadrą zawodową i pozostałymi żołnierzami, poświęconych głównie problematyce kształtowania świadomości prawnej w środowisku wojskowym, w toku których zaznajamiali uczestników z obowiązującymi przepisami prawa, a w szczególności z zasadami odpowiedzialności karnej za przestępstwa wojskowe i pospolite, a także z zasadami stosowania ustawy z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej i wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych.

Zaznaczyć przy tym należy, że wskazane spotkania z kadrą zawodową obsługiwanych jednostek wojskowych przeprowadzono przede wszystkim na prośby dowódców obsługiwanych jednostek.

Prokuratorzy wojskowi ponadto uczestniczyli również w 86 odprawach i naradach poświęconych analizie dyscypliny.

W ramach prokuratorskiego reagowania na uchybienia stwierdzone w toku prowadzonych spraw karnych i o wykroczenia oraz działalności pozaprocesowej prokuratorzy wojskowi skierowali łącznie 25 wystąpień i 1 sprzeciw, w których oprócz zasygnalizowania zaistniałych nieprawidłowości wskazali osoby odpowiedzialne za ten stan rzeczy, ich przyczyny i formy przeciwdziałania w przyszłości podobnym naruszeniom prawa.

Ogółem w okresie 2014 r. prokuratorzy wojskowi wykonali 3507 czynności profilaktyczno – kontrolnych.

Działalność ta była proporcjonalna do liczby zanotowanych w wojskowych jednostkach organizacyjnych spraw karnych i o wykroczenia, która uległa na przestrzeni minionego roku ponownemu zmniejszeniu w stosunku do wcześniejszych okresów sprawozdawczych.

Wpływające do wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury petycje oraz skargi i wnioski osób fizycznych, podlegały załatwieniu zgodnie z przepisami działu VIII Kodeksu postępowania administracyjnego oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji, przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz.U. Nr 5, poz. 46), a także rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 listopada 2004 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i trybu postępowania prokuratorów wojskowych przy wnoszeniu sprzeciwów i wystąpień oraz przeprowadzaniu kontroli przestrzegania prawa (Dz.U. Nr 249, poz. 2502).

W 2014 r. do prokuratur wojskowych wpłynęły w trybie skargowym łącznie 22 skargi, w tym 21 od osób cywilnych i 1 od żołnierza zawodowego.