Informacja o aktualnym stanie śledztwa dotyczącego katastrofy samolotu Tu-154 M nr 101

04.04.201312:09

Magdalena

Materiał śledztwa obecnie zamyka się w 429 tomach akt jawnych oraz 120 tomach akt wydzielonych (niejawnych).

W najbliższych dniach na wniosek Wojskowego Prokuratora Okręgowego w Warszawie termin śledztwa zostanie przedłużony o kolejne 6 miesięcy, tj. do dnia 10 października 2013 r.

W trakcie dotychczasowego czasu trwania śledztwa wykonano przeszło 1200 czynności przesłuchań świadków, obejmujących zagadnienia związane m.in. ze stanem technicznym samolotu Tu-154 M nr 101, organizacją, przygotowaniem i zabezpieczeniem lotu z dnia 10 kwietnia 2010 r. do Smoleńska, zabezpieczeniem, organizacją i przygotowaniem wizyty zagranicznej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zaplanowanej na dzień 10 kwietnia 2010 r.

Ponadto zabezpieczono dokumentację techniczną samolotu Tu-154 M nr 101, przedmioty i dokumenty dotyczące organizacji i przygotowania lotu w postaci dokumentacji technicznej, książki rejestracji danych kontroli lotów, dokumentacji szkoleniowej załogi samolotu, dokumentacji meteorologicznej, medycznej, próbek paliwa, zapisów z kamer Wojskowego Portu Lotniczego, nośnika dźwięku magnetofonu pokładowego samolotu Jak-40 (o którym szerszą informację zamieszczamy poniżej). Dodatkowo zabezpieczono dokumentację związaną z funkcjonowaniem 36 specjalnego pułku lotnictwa transportowego za okres 2005-2010 oraz dokumentację ewidencyjną lotów statków powietrznych tej jednostki za wskazany okres. Uzyskano także raport oraz protokół z prac Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego wraz z załącznikami oraz materiały (dokumenty i przedmioty) znajdujące się w dyspozycji Komisji, a mające związek z przedmiotem śledztwa. Przejęte materiały (kilkanaście tysięcy kart) poddawano procesowemu opracowaniu i szczegółowej analizie, włączając je w poczet materiału dowodowego.

W dalszym ciągu Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie oczekuje na przekazanie - w ramach międzynarodowej pomocy prawnej - przez Władze Federacji Rosyjskiej, między innymi:
1. szczątków samolotu Tu – 154M nr 101, wraz z rejestratorami parametrów lotu oraz pochodzącymi z niego innymi agregatami i urządzeniami;
2. dokumentacji warunków atmosferycznych (realnych i prognozowanych) na obszarze zdarzenia 10 kwietnia 2010 r.
3. materiałów z zapisu video obiektywnej kontroli pracy Grupy Kierowania Lotami;
4. dokumentacji dotyczącej lotniska „Siewiernyj” w Smoleńsku, jego wyposażenia, osób pracujących na lotnisku 7 i 10 kwietnia 2010 r. (w szczególności członków Grupy Kierowania Lotami);
5. aktów normatywnych regulujących system sprawowania kontroli ruchu lotniczego na lotnisku Smoleńsk – „Siewiernyj” w odniesieniu do sytuacji z dnia 10 kwietnia 2010 r.

Kwestia realizacji wniosków o międzynarodową pomoc prawną była również przedmiotem rozmów Prokuratora Generalnego i Naczelnego Prokuratora Wojskowego w Moskwie (w dniach 12-14 marca 2013 r.) z Prokuratorem Generalnym Federacji Rosyjskiej i Przewodniczącym Komitetu Śledczego Federacji Rosyjskiej.

W dniu 19 marca 2013 r., Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie wystąpiła do Komitetu Śledczego Federacji Rosyjskiej z uzupełniającym wnioskiem o udzielenie pomocy prawnej, w którym zwróciła się o przekazanie Stronie Polskiej broni palnej, będącej w dyspozycji funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, znajdujących się na pokładzie samolotu Tu-154 M nr 101 w dniu 10 kwietnia 2010 r. oraz zwrotu materiałów wypożyczonych, służących do przeprowadzenia badań balistycznych na terenie Federacji Rosyjskiej. W tym miejscu należy zauważyć, że jest to kolejny już wniosek w tym zakresie. Pierwszy pochodzi z dnia 10 kwietnia 2010 r., w którym Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie zwróciła się o przekazanie wszystkich dowodów rzeczowych zabezpieczonych na miejscu zdarzenia.

Jeśli chodzi o kamizelki kuloodporne, należące do funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, znalazły się one wśród rzeczy, których stan wywołał podejrzenie, iż mogą stwarzać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osób. Chodzi tu o przedmioty, które zostały zdjęte ze zwłok w trakcie prowadzonych badań sądowo – medycznych w Moskwie, które następnie przekazano Stronie Polskiej. Po przeprowadzeniu stosownej procedury oczyszczającej te rzeczy z wykrytych i zidentyfikowanych na nich substancji chemicznych i biologicznych (o której szerzej można przeczytać na stronie internetowej Naczelnej Prokuratury Wojskowej (www.npw.gov.pl) w zakładce: „katastrofa smoleńska”, w podzakładce: „rzeczy osobiste ofiar katastrofy”) wymienione powyżej kamizelki kuloodporne w dniu 1 czerwca 2012 r. Żandarmeria Wojskowa przekazała przedstawicielom Biura Ochrony Rządu.

Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie oczekuje na 27 wywołanych w toku śledztwa opinii biegłych, w tym w szczególności:
1. Pracowni Analizy Mowy i Nagrań Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie w zakresie badań fonoskopijnych: a) kopii nagrań urządzenia obiektywnej kontroli pracy Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk - „Siewiernyj”; b) kopii nagrania pokładowego rejestratora dźwięku z samolotu Jak-40; c) odsłuchu i analizy porównawczej zapisu referencyjnego dokonanego przy udziale biegłych w samolocie Tu-154 M nr 102; d) analizy w oparciu o zapis nagrania dźwiękowego z rejestratora fonicznego pochodzącego z samolotu Tu-154 M nr 101 stanu emocjonalnego osób, których wypowiedzi zarejestrowane są na tym nagraniu;
2. Zespołu biegłych psychologów, w zakresie analizy i profilowania psychologicznego osób nieżyjących – członków załogi samolotu Tu-154M nr 101;
3. Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu w zakresie weryfikacji wniosków, co do okoliczności, przyczyn i mechanizmu zgonu kolejnych 4 ofiar katastrofy, z uwagi na stwierdzone w materiałach sądowo – medycznych przekazanych przez Stronę Rosyjską błędów i nieścisłości w opisie medycznym ciał – po przeprowadzonych ekshumacjach i sekcjach zwłok;
4. Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w zakresie analizy i badań fizykochemicznych celem stwierdzenia czy na pokładzie samolotu doszło do wybuchu materiałów wybuchowych;
5. Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w zakresie mechanoskopii i metaloznawstwa, obejmującej m.in. określenie mechanizmu powstania uszkodzeń drewna brzozy, ustalenie w wyniku jakiego działania mechanicznego powstały ślady znajdujące się na zabezpieczonych kawałkach drewna oraz z jakiego materiału wykonane są odłamki znajdujące się w drewnie;
6. Zespołu biegłych powołanych postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2011 r. w celu stwierdzenia okoliczności, przyczyn i przebiegu katastrofy samolotu Tu-154 M nr 101 w dniu 10 kwietnia 2010 r., w którego skład wchodzą biegli z zakresu różnych specjalności, w tym m.in. badania wypadków lotniczych, aerodynamiki i mechaniki samolotów, budowy płatowca, pilotażu, szkolenia lotniczego, techniki lotniczej, nawigacji, meteorologii lotniczej, medycyny lotniczej i medycyny sądowej, psychologii lotniczej, prawa lotniczego. Wskazanemu zespołowi biegłych przekazano kilkanaście zagadnień do rozstrzygnięcia, mających fundamentalne znaczenie dla prowadzonego śledztwa. Wydanie tej opinii na pewno nie będzie możliwe przed uzyskaniem pozostałych opinii, bowiem wskazany zespół biegłych wyda swoją kompleksową opinię w oparciu o pełny materiał dowodowy.

Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie oczekuje również na realizację przez władze USA postulatów zawartych we wniosku o udzielenie międzynarodowej pomocy prawnej z dnia 4 stycznia 2013 r., o którym szerzej informowaliśmy w komunikacie z dnia 21 stycznia 2013 r. (opublikowanym na stronie internetowej Naczelnej Prokuratury Wojskowej w zakładce: „katastrofa smoleńska”, w podzakładce: „komunikaty i oświadczenia”).

Zagadnienia najczęściej poruszane w pytaniach kierowanych do rzecznika prasowego NPW:

• Wbrew niektórym medialnym informacjom nośnik dźwięku magnetofonu pokładowego MS-61B nr 4 nie jest taśmą. Został on wymontowany z samolotu Jak-40, a następnie zatrzymany procesowo przez Wojskowego Prokuratora Garnizonowego w Warszawie, po przylocie tego samolotu ze Smoleńska do Warszawy w dniu 10 kwietnia 2010 r. (protokół zatrzymania rzeczy z godz. 18:40).
  
  Postanowieniem z dnia 26 maja 2011 r. zasięgnięto opinii Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dr. Jana Sehna w Krakowie celem sporządzenia przez tę instytucję, w oparciu o zapisy pokładowego rejestratora lotów samolotu Jak- 40 oraz o zapisy urządzeń obiektywnej kontroli pracy Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk – „Siewiernyj”, pisemnych stenogramów korespondencji prowadzonej przez członków załogi samolotu Jak-40 z personelem Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk – „Siewiernyj” podczas podejścia i lądowania na tym lotnisku 10 kwietnia 2010 r.
  
  Biegli nie mogli rozpocząć opracowywania przedmiotowej opinii bez uzyskania od Strony Rosyjskiej wskazanych poniżej materiałów:
  – urządzeń dokumentujących zapis Obiektywnej Kontroli Lotów lotniska Smoleńsk „Siewiernyj” (o które Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie zwracała się w uzupełniających wnioskach o pomoc prawną z dnia 20 kwietnia i 9 czerwca 2010 r.), a które Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej przekazał w dniu 4 maja 2012 r.;
  – kopii opinii fonoskopijnej, dotyczącej zapisu urządzeń obiektywnej kontroli pracy Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk – „Siewiernyj”, którą Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej zlecił na potrzeby swojego śledztwa, a którą przekazał Wojskowej Prokuraturze Okręgowej w Warszawie w dniu 24 września 2012 r.;
  – zawierających m.in. dane o częstotliwości prądu w sieci elektro-energetycznej Federacji Rosyjskiej z czasu dokonywania kopii nagrania urządzenia obiektywnej kontroli pracy grupy kierowania lotami lotniska Smoleńsk „Siewiernyj”, o które to dane Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie zwracała się do Strony Rosyjskiej we wnioskach o pomoc prawną z 5 sierpnia 2010 r. oraz z 28 października 2011 r., a które wpłynęły do Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie w dniu 6 lutego 2013 r.
  
  Kolejność badania – wynikająca z przyjętej przez biegłych z Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie metodologii – powoduje, że jako pierwsze analizowane jest nagranie z „wieży smoleńskiej”, a dopiero później, po wykonaniu tej ekspertyzy, nastąpi badanie nagrania z samolotu Jak-40. Należy bowiem zauważyć, że nagranie z rejestratora znajdującego się w samolocie Jak-40, nie jest nagraniem ciągłym w tym znaczeniu, że rejestrator ten w trakcie postoju samolotu na lotnisku Smoleńsk - „Siewiernyj” w dniu 10 kwietnia 2010 roku był wyłączony. Rejestruje on wyłącznie korespondencję radiową. Aby móc zatem precyzyjnie określić czas wypowiedzi zapisanych na rejestratorze Jak-40, konieczne jest uprzednie odtworzenie wypowiedzi z wieży lotniska w Smoleńsku, a następnie zestawienie ich z tymi zapisami.
  
  Termin zakończenia prac biegłych z Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie – jak wynika z jednego z ostatnich pism Dyrektora tego Instytutu – planowany jest na koniec bieżącego roku.
  
  Na zakończenie tego wątku należy również podkreślić, że Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie już w początkowej fazie śledztwa dotyczącego katastrofy smoleńskiej (7 maja 2010 r.) uzyskała od Nieetatowego Pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej do spraw Zbadania Zdarzenia Lotniczego Tu-154M odpis korespondencji radiowej i pokładowej z rejestratora pokładowego MS-61 samolotu Jak-40 zarejestrowanej dnia 10 kwietnia 2010 r. Wobec powyższego twierdzenie (powielane przez niektóre media) jakoby Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie nie znała tego stenogramu jest nieprawdziwe.
   
• Śledztwo w sprawie sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu powietrznym, poprzez wykonywanie pilotowanym samolotem Jak– 40 na lotnisku Smoleńsk „Siewiernyj” w dniu 10 kwietnia 2010 r. lądowania poniżej warunków minimalnych i w sytuacji braku zgody kontroli naziemnej (tj. o czyn z art. 174 § 1 kk) pozostaje w toku.
  
  Śledztwo to zostało wszczęte przez Wojskową Prokuraturę Okręgową w Warszawie po rozpoznaniu zawiadomienia Dowódcy Sił Powietrznych z 25 lutego 2011 r. o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w ruchu powietrznym przez załogę samolotu Jak – 40.
  
  W poczet materiału dowodowego ww. postępowania włączono kopie szeregu istotnych dokumentów ze śledztwa dotyczącego katastrofy smoleńskiej, w tym m.in. kopie protokołów przesłuchań kilkudziesięciu świadków.
  
  W toku tego śledztwa m.in. uzyskano prawomocne orzeczenia dyscyplinarne dotyczące załogi samolotu Jak – 40 oraz zasięgnięto opinii Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dr. Jana Sehna w Krakowie celem sporządzenia przez tę instytucję – na podstawie zapisów pokładowego rejestratora lotów samolotu Jak – 40 oraz zapisów urządzeń obiektywnej kontroli pracy Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk – „Siewiernyj” – pisemnych stenogramów korespondencji prowadzonej przez członków załogi samolotu Jak – 40 z personelem Grupy Kierowania Lotami lotniska Smoleńsk – „Siewiernyj”, podczas podejścia i lądowania na tym lotnisku w dniu 10 kwietnia 2010r. Przesłuchano również kilkunastu świadków (oprócz tych, którzy byli wcześniej przesłuchani w toku śledztwa dotyczącego katastrofy smoleńskiej).
  
  Dalsze czynności procesowe zostaną zaplanowane po uzyskaniu wskazanej powyżej opinii fonoskopijnej. Dotychczas Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie nie wydała w tej sprawie postanowienia o przedstawieniu zarzutów. W toku przedmiotowego śledztwa nie kierowano również wniosków o udzielenie międzynarodowej pomocy prawnej.
  
  W najbliższych dniach, na wniosek Wojskowego Prokuratora Okręgowego w Warszawie termin śledztwa zostanie przedłużony o kolejne 6 miesięcy, tj. do dnia 10 października 2013 r.

płk Zbigniew Rzepa
Rzecznik prasowy NPW